Avrupa’da futbol ekonomisi büyüyor!
UEFA, 2024 yılını içeren Avrupa Kulüp Finansman ve Yatırım Raporu’nda kıtanın 55 ülkesindeki 700’den fazla kulübünün mali durumunu tahlil etti.
Rapora nazaran, pandemiye karşın, Avrupa kulüp futbol gelirleri 2014 ile 2024 yılları ortasında yılda bir milyar avrodan fazla bir oranda artarak 16,5 milyar avrodan varsayımı 29 milyar avroya yükseldi.
Futbolda geliri en güzel ligler ve kulüpler kazanıyor
Son 15 yıldaki uzun vadeli perspektifte, lokal futbol TV gelirleri yüzde 131, UEFA karşılaşmalarından elde edilen gelirler yüzde 322, sponsor ve ticari gelirler yüzde 166 ve gişe gelirleri yüzde 74 arttı. Ayrıyeten transfer gelirleri de yüzde 179 artış gösterdi.
Yalnızca son 5 yıldaki gelir büyümesi, büyük ölçüde sponsor ve ticari gelirlerde yüzde 39 ve gişe gelirlerinde yüzde 32’lik artışın birleşimiyle sağlanırken bunun dışında lokal futbol yayın gelirleri yalnızca yüzde 3 arttı.
Gelirler en yeterli ligler ve kulüpler içinde ağırlaşmaya devam ediyor. Avrupa’nın 5 büyük liginde gayret eden kulüplerin nispi hissesi yüzde 73 seviyesinde bulunuyor.
Ticari ve sponsor gelirleri, global profillere sahip en büyük kulüpler tarafından domine ediliyor. Almanya’daki en yeterli kulüp, ticari ve sponsor gelirlerinde orta seviye bir Alman kulübünün 7 katını kazanırken, İngiltere ve İtalya’da bu oran 9 kat, İspanya’da 26 kat ve Fransa’da 40 kat daha büyük bir gelire tekabül ediyor.
Sponsorluklar
Avrupa futbolunda bahis siteleri 2024/25 dönemi için en yaygın ana forma sponsoru olurken fakat bu durum en üst seviye kulüplerin sadece yüzde 15’ini kapsıyor. Bunun dışında perakende satış yapan şirketler yüzde 12, profesyonel hizmetler yüzde 12, finansal hizmet veren şirketler yüzde 10, havayolu ve otomotiv firmaları yüzde 10 ve yiyecek-içecek markaları yüzde 10 seviyesinde takip ediyor.
Ana forma sponsoru olarak ise kulüpler yüzde 68 oranda hala yerli bir sponsor tercih etme eğiliminde lakin bu hisse evvelki döneme nazaran azalırken İngiltere’de 20 ana sponsordan 18’ini yabancı şirketler oluşturuyor.
Futbolcu maaşları
Rapora nazaran, Avrupa’daki en üst liglerdeki kulüplerde maaşlar, 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 6,5 artarak 18 milyar avroya ulaştı. Tüm fiyat kategorileri, oyuncu fiyatları, koçluk ve teknik takım ile idari ve ticari fiyatlar artık pandemiden evvel olduğundan kıymetli ölçüde daha yüksek durumda bulunuyor.
Birçok kulüp futbolcu maaşlarını denetim altında tutmak için çok çalışırken maaşlar birçok ligde sürdürülebilir değil. Futbolcu maaşları, Türk kulüpleri gelirlerinin yüzde 88’ini eritiyor.
Bu oranlar İtalyan kulüplerinde yüzde 83’ten yüzde 66’ya, Fransız kulüplerinde ise yüzde 89’dan yüzde 78’e düştü.
Buna karşılık, futbolcu maaşları Avusturya, Danimarka, Almanya, İsrail, Norveç ve Rusya’da gelirin yüzde 60’ından daha azını kapsıyor.
Finansman giderleri
Avrupa’daki kulüplerinin finansman sarfiyatları, 2023’te 1 milyar avroyu aştı ve 2024’te şimdiye kadar yüzde 32 arttı.
İngiliz, İtalyan ve Türk kulüpleri en yüksek finansman maliyetlerini karşılamak zorunda kaldı.
Kulüp borçları pandemi sırasında şişerken 2019 sonu ile 2023 ortasında yüzde 40 arttı ve erken raporlama yapan kulüpler ortasında borçlar 2024 boyunca yüzde 10 daha arttı.
En değerli takım Chelsea’de
İngiltere Premier gruplarından Chelsea’nin 2024 mali yılı sonundaki takımı, şimdiye kadar bir ortaya getirilen en değerli takım (toplam transfer fiyatı olarak 1.6 milyar avro) olup, evvelki 2020 Real Madrid takımı rekorunu yüzde 24 oranında geride bıraktı.
Manchester City, Manchester United ve Arsenal’in 2024 mali yılının sonundaki takımı 1 milyar avrodan fazlaya mal oldu.
Beş yıllık transfer maliyetinde tepe Manchester United’da
Rapora nazaran, 2020-2024 mali sonuçlarını etkileyen beş yıllık transfer maliyetinde Manchester United (742 milyon avro), Barcelona (674 milyon avro) ve Juventus (637 milyon avro) sırasıyla birinci 4’te, Chelsea ise 481 milyon avro net transfer maliyetiyle beşinci sırada yer alıyor.
Lakin brüt harcamalar çok farklı bir tablo çizerken Chelsea, beş yıllık devir boyunca transfere yaklaşık 2 milyar avro harcadı; bu, bir sonraki en yüksek harcama yapan kulüp olan Manchester City’den yüzde 70 daha fazla.
Chelsea, bu beş yıllık periyotta 903 milyon avro brüt transfer geliri ile tepede yer alırken Manchester City, tekrar ikinci sırada bulunuyor.
